De politiek mag weer praten over ICT

Brenno de Winter

Hoera! De parlementaire onderzoekscommissie ICT is eindelijk klaar! Tijdens zo’n onderzoek wordt er eigenlijk niet over gesproken in het parlement. Nu het onderzoek er eindelijk is, kan de politiek zich meer verschuilen achter ‘lopend onderzoek’. De heren en dames Kamerleden mogen aan de slag. En dat is nodig ook.

Het onderzoeksrapport bestaat uit 219 pagina’s met heldere taal. In populaire termen duidt voorzitter Ton Elias de problemen geduid en brengt dan oplossingen. Hoewel… Al in de inleiding wordt een van de belangrijkste problemen geschetst: “Twee jaar onderzoek en vele informatieverzoeken verder kan de Commissie niet anders dan concluderen dat de overheid haar documentaire informatievoorziening niet op orde heeft.” Kamerleden ontdekten wat mij al jaren overkomt: veel informatie is niet beschikbaar, kan niet worden gevonden of wordt om de meest kinderachtige redenen geweigerd. In normale mensentaal kun je zeggen dat de digitalisering van de documentenstroom is mislukt. Dat is een behoorlijk zwaar verwijt, omdat we een Archiefwet hebben om precies dat te voorkomen. Een oplossing voor het probleem geeft de Commissie echter niet. Terwijl die toch zo voor de hand ligt: neem de digitalisering onder handen, stap over op open standaarden zodat iedereen dezelfde taal spreekt en maak van het vinden van informatie een topprioriteit. Maar de Commissie laat het bij het vermelden van het probleem en gaat dan naar andere problemen. Dat de ambitie van een digitale overheid 2017 hier een fundamenteel probleem heeft, mag de pret niet drukken.

Er staan wel adviezen in het rapport, zoals het plan om een bureau, met de naam BIT, op te richten. De taak om projecten vooraf en tijdens het project te kunnen goedkeuren en bij niet voldoen aan criteria te kunnen stoppen, moet wettelijk worden verankerd. Zo moet ieder ict-project boven een bepaald budget altijd worden getoetst en kan dus tussentijds worden stopgezet indien er iets misgaat. Klinkt goed, maar de invulling van dit advies is pikant te noemen. Er is niet gekozen voor een voor bestuurders nauwelijks te negeren advies van bijvoorbeeld de Algemene Rekenkamer. Nee het plan is om het bureau onderdeel te laten worden van het Ministerie van Algemene Zaken. BIT krijgt bovendien het recht om een project totaal te killen. Mark Rutte dus kan een project van Ivo Opstelten de nek om draaien. Daarmee grijpt de liberaal Ton Elias snoeihard in op de structuur van het huis van Thorbecke: ministeries bemoeien zich actief met de uitvoering van elkaars beleid. Bijzonder pijnlijk.

Verder is het rapport vooral een herhaling van zetten. Want de Algemene Rekenkamer bekeek in 2007, 2008, 2010 en 2012 al de problematische ICT. Daaruit kwamen hele concrete, duidelijke aanbevelingen. Ook de Nationale Ombudsman leverde duidelijke adviezen. Al met al verandert er maar langzaam iets. Nieuw was een onderzoek naar informatiebeveiliging en privacy. Maar, helaas zijn die onderwerpen door de Commissie gedumpt. Anders duurde het onderzoek te lang.

Met het verschijnen van het rapport Elias mag de Kamer weer over ICT praten. Of dat gaat gebeuren is zeer de vraag. Elias concludeert dat de Tweede Kamer haar controlerende taak niet waarmaakt vanwege een gebrek aan interesse in het onderwerp. Een conclusie die ik de laatste jaren wel vaker lees in parlementaire onderzoeksrapporten…

Brenno de Winter, onderzoeksjournalist

Brenno de Winter

brenno de winter werkt al heel lang in IT

Geef een reactie

Gerelateerde berichten...