Virtuele verzorger Anne helpt bij alledaagse dingen

Mirjam Hulsebos portret

Ouderen, mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking en kinderen met gedragsstoornissen wonen steeds vaker en langer thuis. Daardoor groeit niet alleen de vraag naar thuiszorg, maar neemt ook de werkdruk van intramurale verzorgers en verpleegkundigen toe. In beide situaties kan Anne, een virtuele verzorger, de helpende hand bieden.

Anne is een handige hulp die je kan helpen bij alles wat via een computer is aan te sturen. Ze ziet eruit als een avatar, maar ze praat met je als een mens. Ze kan je verstaan, geeft antwoord op vragen en ze kan alle voorzieningen die je aan haar koppelt bedienen: verlichting, radio, televisie, gordijnen, camera’s, internet, je agenda. En dat allemaal volledig spraakgestuurd.

 

Luxe of noodzaak?

Ik heb een afspraak met Anne in De Woonindustrie in Nieuwegein, het interieurcentrum van Nederland en een locatie waar retailers, projectinrichters en andere professionele partijen inspiratie kunnen opdoen. Anne maakt deel uit van een slimme woning, die laat zien dat wat voor de een pure luxe is, voor de ander een noodzakelijke aanpassing is om langer veilig thuis te kunnen wonen. De woning is een project van Busch-Jaeger, een specialist in huisbesturing en onderdeel van ABB.

Als ik aankom bij de woning, vallen direct de wandcontactdozen op, waarmee je je elektrische fiets of scootmobiel kunt opladen. Als ik dichterbij kom, gaat de gevelverlichting wat feller branden. Ik denk nog: handig, dan loop je ook niet zo te worstelen om je sleutel in het sleutelgat te steken. Maar dat blijkt helemaal niet nodig. Want je bent allang door een camera vastgelegd, zodat Anne ziet wie er voor de deur staat. Is het een vertrouwd gezicht en weet ze dat je komt, dan laat ze je binnen. Anders vraagt ze wie je bent en wat je komt doen.

Ik heb een afspraak met haar. Ze weet dat ik kom en ze heeft mijn foto op internet gezien, dus ik mag erin. Anne doet meteen de verlichting in de hal wat feller, zodat ik mijn jas kan ophangen in de garderobe. Dewi Waaijenberg van Busch-Jaeger vangt me op. “De buitenverlichting gaat feller branden als er iemand aan komt, maar je kunt er ook meer functies aan meegeven,” vertelt ze. “Als de bewoner bijvoorbeeld aan Anne vertelt dat hij zich niet lekker voelt of als hij op zijn alarmknop drukt, dan wordt automatisch een verpleegkundige gebeld, gaat de verlichting in de woning feller branden en gaat de buitenlamp knipperen. In een groot appartementencomplex ziet de verpleegkundige op die manier meteen bij welke woning ze moet zijn.”

 

Scenario’s maken

In de woning hangen op verschillende plekken bedieningspanelen. Met kleuren geven ze aan welk scenario actief is. Bijvoorbeeld koken, tv-kijken, aan de eettafel wat lezen, of juist gezellig dineren. “Anne is een zorgtoevoeging op onze slimme woning,” vertelt Waaijenberg, “maar de functionaliteiten bestaan ook zonder die spraakgestuurde interface. Dan druk je gewoon op dit bedieningspaneel op een kleur – bijvoorbeeld groen – en dan past alle verlichting en bijvoorbeeld ook de muziek zich aan aan dat scenario. De tv gaat aan of juist uit, de luxaflex gaan open of juist dicht, de muziek gaat harder of zachter, en je kunt zelfs ingeven dat je bij bepaalde activiteiten naar een bepaald genre of een bepaalde artiest wilt luisteren.”

Voor mensen die dementerend zijn, is het lastig om kleuren te onthouden, dus zij hoeven het bedieningspaneel niet te gebruiken, maar kunnen tegen Anne praten. Ook voor mensen die slecht ter been zijn is het handig dat alles met je stem te bedienen is. Daarnaast is het ook nog altijd gewoon mogelijk om de verlichting met een ouderwetse lichtschakelaar te bedienen. “Dat is fijn voor dementerende mensen, want die snappen er niets van als ze niet ook gewoon op een knop kunnen drukken om het licht aan te doen.”

 

Plasrouteverlichting

De slimme woning is voorzien van een inductiekookplaat, zodat niemand zich kan branden en het gas ook niet per ongeluk aan kan blijven staan. Waaijenberg drukt op een knop en ineens wordt de buitenruit matglas. “Dit is in een intramurale setting handig. Je wilt immers zoveel mogelijk licht in de kamers, maar soms heb je even privacy nodig. Dat regel je op deze manier heel eenvoudig.”

De slimme woning heeft twee badkamers: een luxe variant voor mensen die geen hulpmiddelen nodig hebben en een variant waar je niet alleen met een rolstoel maar zelfs met een heel bed naar binnen kunt. Deze slimme zorgbadkamer is gekoppeld aan het domoticasysteem, zodat bij een alarmoproep vanuit de badkamer de hulpverlener of alarmcentrale gealarmeerd wordt. Tevens gaat dan alle verlichting aan, zodat de bewoner goed kan zien wat er om hem of haar heen gebeurt en de tv of radio wordt uitgeschakeld, zodat er een goede spreek-luisterverbinding is met de hulpverlening.

De slaapkamer is voorzien van allerlei slimmigheden die voor de één luxe zijn, en voor de ander noodzaak. Zo is er plasrouteverlichting: kleine led-lampjes net boven de plint die ’s nachts zacht licht geven, zodat je ziet waar je loopt als je naar het toilet moet. “Dit werkt met een bewegingsmelder en in het achterliggende systeem kun je regels ingeven, bijvoorbeeld: bel de thuiszorg als iemand na een kwartier nog niet is teruggekeerd van het toilet.”

De plasrouteverlichting gaat trouwens pas aan nadat je het systeem hebt laten weten dat je gaat slapen. Dat kan weer via de kleurbediening, maar je kunt het ook gewoon aan Anne vertellen. “Als je gaat slapen, doet het systeem automatisch alle verlichting en muziek uit,” vertelt Waaijenberg, “maar het doet ook een check of er geen ramen of deuren meer openstaan op plekken waar je dat niet wilt. Dat gebeurt trouwens ook als je weggaat. Zo kun je dus nooit per ongeluk een raam open laten staan of vergeten de deur op slot te doen.”

Waar de gewone slaapkamer is voorzien van een luxe tweepersoonsbed, staat in de zorgwoning een zorgbed met daarboven een Philips HealWell, een speciaal voor de gezondheidszorg ontwikkelde led-verlichting die het welzijn van cliënt en ook van de zorgmedewerker verhoogt. “Licht heeft in deze zorgkamer niet alleen een sfeerverhogende maar ook een helende werking,” weet Waaijenberg. Het zorgbed is uitgerust met dwaaldetectie in het matras. Het matras meet of iemand in bed ligt of er juist uit gaat en kan op basis daarvan het juiste scenario activeren, bijvoorbeeld het scenario ‘naar bed gaan’ of het scenario ‘er is nu hulp nodig’.

virtuele verzorgende Anne

 

 

 

Dagritmeprogramma

Anne kijkt me vanaf haar computerscherm aan en vraagt: “Heb je lekker geslapen?” Voor de demo is ze ingesteld op het ochtendschema. Annemarie Johannes, oprichter van Virtask, de ontwikkelaar van Anne, legt uit: “Ze is voorzien van een dagritmeprogramma dat je volledig op maat van de cliënt kunt instellen. Je kunt zelf bepalen wat er moet gebeuren. ’s Ochtends kan een wekker afgaan, maar je kunt ook instellen dat de verlichting zachtjes gaat branden en dat Anne je wekt met haar stem. Ook kun je bepalen op welke manier dat gebeurt. Je kunt haar bijvoorbeeld iedere ochtend laten vertellen wat voor weer het is: ‘Kom er snel uit, het zonnetje schijnt.’ Of: ‘Wil je nog een kwartiertje blijven liggen? Het regent buiten toch en de thuiszorg komt pas over een uur.’”

Johannes ‘spoelt’ Anne een uur vooruit. We horen haar zeggen: “Heb je je ontbijt nu nog niet op? De thuiszorg kan ieder moment hier zijn.” Johannes: “Anne past wat ze zegt en de toon waarop ze dat doet aan de persoon aan. De één moet je een beetje achter de vodden zitten, terwijl je een ander juist moet manen tot kalmte. Net zoals een gewone zorgmedewerker zijn pappenheimers kent, zo leert Anne ze ook kennen en past zich daarop aan. Er zit namelijk zelflerende software achter.”

De agendafunctie of het dagritmeprogramma staat bij sommige cliënten vrij vol, weet Johannes. “Bij kinderen met gedragsproblemen staat bijvoorbeeld hun rooster van school erin, maar ook wanneer ze huiswerk moeten maken. Anne ziet of iemand inderdaad netjes bezig is met dat huiswerk of een computerspelletje speelt. Ze kan dan op een vriendelijke manier bijsturen. Helpt dat niet, dan kan ze een ouder of verzorger waarschuwen.”

We bootsen wat andere scenario’s na. Anne doet op ons commando de gordijnen open, vertelt wat voor weer het vandaag wordt en leest het laatste nieuws van Nu.nl voor. “Heeft Ajax gisteren eigenlijk gewonnen?” vraag ik. “Eens kijken, nee, ze hebben verloren met 3-1,” zegt Anne, waarna ze vervolgt: “Nu we het toch over sport hebben, het is voor jou ook wel goed om even te bewegen. Doe je mee met ochtendgym?” Ze schakelt een tv-programma in en we doen mee met de trainer. Johannes: “Omdat je een kinect kunt toevoegen, kun je zelfs interactieve spelletjes doen. Het is immers gewoon een soort Wii. Zo kun je het echt leuk maken om te bewegen.”

 

Noodscenario

Ik doe alsof ik niet lekker word van al dat bewegen en zak in elkaar. Meteen gaat de HealWell feller branden, gaan alle andere lampen in huis aan en begint de buitenlamp te knipperen. Anne zegt: “Rustig maar, ik heb hulp gebeld. Er zal snel iemand komen.” Johannes zegt: “Je kunt regelen wat er bij een noodscenario moet gebeuren. Bij de ene cliënt zal je eerst de thuiszorg bellen, maar bij een cliënt met hartproblemen kun je ook meteen een ambulance bellen. Dat hangt maar helemaal van de situatie af.” Ik vertel Anne maar snel dat het een grapje was, waarop ze zegt: “Dit zijn geen onderwerpen om grapjes over te maken, maar ik vergeef het je.”

Ik moet ervandoor, op naar mijn volgende afspraak. Stiekem vind ik het jammer dat ik niet wat langer kan blijven. In de auto denk ik: Anne kan dan wel handig zijn als je hulpbehoevend bent, maar ik zou haar ook best in huis willen hebben. Dan laat ik haar ’s ochtends heerlijk de krant voorlezen en koffie zetten. Dan kan ik lekker via een groot scherm in de woonkamer Facetimen of Skypen met mijn vrienden, in plaats van achter mijn computer op mijn werkkamer of op het onhandige smartphonescherm. Als ze ziet dat ik ga bellen, dan zet zij het geluid van de tv of audio wat zachter. En ik heb het ook wel eens nodig dat iemand me achter de broek zit om toch maar te gaan sporten. Gelukkig ben ik gezond en kan ik dit allemaal nog zelf, maar zoals ik in het begin al schreef: wat voor de één luxe is, is voor de ander pure noodzaak om zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen.

Gerelateerde berichten...