Een vertelling uit 2042
Joris zit op zijn stoel. Hij maakt drukke handbewegingen in het luchtledige. Af en toe maakt hij een klikgeluid met zijn tong. Zijn ogen bewegen in het ritme van zijn handen, terwijl zijn linker mondhoek lichtjes omhoog krult. Voor een Realist oogt zijn kamer vrij leeg. Naast zijn stoel staan er alleen nog een paar grote en kleine planten. Prachtig groen en goed verzorgd. Zo goed, dat je bijna zou denken dat ze nep zijn.
Joris is erg tevreden over zijn kamer. Al jaren geleden heeft hij zijn bureau, kasten, laptop en smartphone de deur uit gedaan. Als hij bepaalde spullen toch nog nodig heeft, knipt hij in zijn vingers en heeft hij weer zijn bureau of de laptop, virtueel natuurlijk. Via een virtueel toetsenbord kan hij in theorie ook weer typen, al heeft hij al heel lang geen toetsenbord meer aangeraakt. ‘Builden’ is namelijk al geruime tijd het nieuwe tikken. Zeker voor de realiteitsbouwers, kortweg ‘builders’. Vroeger heetten die mensen IT-professionals.
Joris gaat zo op in bouw van zijn nieuwe dataverhaal dat hij opschrikt als Julia binnenloopt. Een kort moment legt ze haar hand op zijn schouder.
“Heb je even?”
Joris voelt zijn headset even gloeien, ten teken dat er spanning is gemeten in de stem van zijn empowerment coach. Terwijl hij gebaart om de ‘build’ te renderen en naar de fysieke realiteitsmodus te switchen, mompelt hij: “Tuurlijk, wat is er aan de hand?”
“Ik hoor dat jij tijdens dat verkoopgesprek BestYou weer hebt gebruikt,” zegt Julia.
Shit, hoe weet zij dat nou weer?
Tijdens zijn virtuele ontmoetingen zien de mensen Joris’ gelaatsuitdrukkingen via een realistische gezichtssimulatie. Natuurlijk heeft hij, zoals iedereen, zijn digitale gezicht een beetje gepimpt: een volle haardos en een strakke kaaklijn, een nieuwe modetrend die hem wel bevalt.
Minder geaccepteerd is BestYou, de personality optimizer die mensen hun beste zelf laat zijn. Zowel virtueel fysiek als virtueel psychisch. Soms gebruikt Joris de nieuwe functie, die korte, lachende micro-expressies aan zijn gezichtssimulatie toevoegt. Niemand die ziet dat dit bij BestYou vandaan komt, terwijl het wel zijn gunfactor vergroot met gemiddeld 8,5 procent, zo leert het algoritme. Hij doet het alleen als het echt nodig is. Bijvoorbeeld in een onbekende zakelijke omgeving. Niet bij zijn eigen vrienden of familie.
“Weet je, Julia,” begint hij, “ik móést gewoon scoren. Als ik dat verhaal niet voor die klant mag bouwen, dan loop ik mijn bonus mis.” Joris kijkt naar de grond. Dat zou een neerwaartse spiraal kunnen betekenen. Hij verzwijgt dat hij zich zonder die bonus geen credits meer kan veroorloven voor BestYou, waardoor hij ongetwijfeld nog meer gigs gaat mislopen.
Er loopt een koude rilling over zijn rug. Shit! BestYou staat nog aan en probeert hem te vertellen dat hij het helemaal verpest voor Julia. Maar als hij nu gebaart om de beste interventie te simuleren, ziet Julia ongetwijfeld de reflectie in zijn ogen.
“Dit gaat echt niet goed, Joris.” Haar stem klinkt geïrriteerd. “Volgens jouw collega’s gebruikte je BestYou zelfs tijdens jullie teamuitje in Upside-Down.”
“Natuurlijk. Het was gewoon een belachelijke storyworld. Jean ook altijd, met z’n achterlijke ideeën. Waarom gaan we niet gewoon naar #Amirite. Het zijn dan wel Pre-Fab experiences, maar alle memes die iets voorstellen lopen daar gewoon rond. En trouwens, Kermit had hem ook aan staan.”
“Dat lijkt mij onwaarschijnlijk. Als er iemand is die dat niet nodig heeft, is het Kermit wel. Hij is altijd één-op-één met zijn Echte Zelf.”
Really?! Voor een realiteitspsycholoog is Julia wel erg naïef. Maar kudo’s voor Kermit dat hij ermee wegkomt. Of zou ze toch gelijk hebben?
“Denk je dat ze het doorhadden tijdens mijn pitch?” vraagt Joris zich hardop af.
Julia draait haar hoofd weg en zucht. “Dat is niet eens het punt, Joris…”
Joris wacht, maar ze zegt verder niets. Hij voelt weer twee lichte trillingen van BestYou, nu op zijn schouders. Hij weet dat hij een stap moet maken. Juist daarom is Julia zijn Katalysator. Niet alleen om te ondersteunen, te structureren en te inspireren – dat wat vroeger de managers deden. Maar ook omdat ze durft te confronteren. Joris heeft tenslotte zelf aangegeven dat hij congruenter met alle realiteiten wil omgaan.
“Ik weet het,” zegt Joris, verslagen. “Bedankt. Zullen we naar beneden gaan? De rest is er al.”
In de ruime benedenkamer schijnt de zon. Ook hier staat een aantal bijna perfecte planten, een hoekbank, en hier en daar een stoel. Joris glimlacht als hij zijn vader ziet zitten. Eens per maand komen collega’s, familie en vrienden bij hem langs. Elk van hen heeft een aandeel in drie tot vijf bedrijven en projecten. Het was even wennen om zijn vader, dochter, middelbare-school vriend en collega naast elkaar te zien werken. Vandaag zijn er acht mensen.
Deze koffiemomenten en lunches waren nog nooit zo gezellig. Meestal maken ze een kleine wandeltocht, voetballen wat of gaan hardlopen. Zijn voetbalvrienden verklaren Joris voor gek dat hij regelmatig klanten thuis uitnodigt. Toch doen steeds meer mensen dat. En niemand schrikt er nog van op dat hij in het echt wat minder haar heeft en een andere gezichtslijn.
Enfin, vandaag maar eens zonder BestYou iets moois bouwen. Zowel met zijn werkclubje hier in de ruimte, als met zijn uitdagende dataverhaal. Hij klikt met zijn tong, maakt een paar handbeweging en direct vult de ruimte zich met zijn dataverhaal. Van iedereen hoort hij instemmende en zelfs bewonderende geluiden. Hij begint te bouwen.
Thijs Pepping is trendwatcher van het Verkenningsinstituut Nieuwe Technologie (VINT) van IT-dienstverlener Sogeti
Lees ook:
- Roadmap naar de werkplek van 2025
- De opkomst van synthetische media