Nederlandse overheidsdiensten en infrastructuurspelers werken niet goed samen op digitaal vlak. Organisaties als Rijkswaterstaat, ProRail en Alliander slagen er niet in hun digitale activiteiten effectief te coördineren, zo blijkt uit onderzoek van Tilburgs promovendus David Wodak.
Hoewel Nederland bekendstaat om een relatief sterke digitale infrastructuur, laten verschillende sectoren veel steken vallen. De Tilburgse onderzoeker David Wodak concludeert dat infrastructuurbeheerders vaak langs elkaar heen werken, wat leidt tot inefficiëntie en gemiste kansen.
Niet technische, maar organisatorische barrières
“De grootste struikelblokken zijn niet technisch maar organisatorisch,” stelt Wodak in een gesprek met Tilburg University Magazine. Volgens hem vindt samenwerking meestal ad-hoc plaats, waarbij informatie nog vaak via papieren rapporten en Excel-bestanden wordt gedeeld. Dit terwijl digitale samenwerking talloze voordelen zou bieden.
Een concrete casus die Wodak aanhaalt betreft windmolenparken op zee. “Deze zijn uitgerust met sensoren die waardevolle gegevens verzamelen over luchtdruk en windsnelheid. Als deze data breder gedeeld zou worden, kan onderhoud efficiënter worden gepland,” licht de promovendus toe.
Juridische beperkingen en vertrouwensproblemen
Naast het gebrek aan standaardisatie vormen juridische beperkingen een grote barrière. Sommige wetten die het delen van gegevens beperken, stammen volgens Wodak uit het pre-digitale tijdperk. Dit sluit aan bij de bevindingen in een eerder onderzoek uit 2024 dat ook aantoont dat onverenigbare systemen en procedures digitale samenwerking voor Nederlandse organisaties belemmeren.
Een andere hindernis is het vertrouwensprobleem tussen organisaties. “Bedrijven aarzelen om gevoelige informatie te delen zonder een centrale, veilige infrastructuur,” merkt Wodak op. Dit wantrouwen belemmert de voordelen die een effectieve digitale samenwerking zou kunnen opleveren.
Cruciaal voor energietransitie
Digitalisering is ook onmisbaar voor de energietransitie, benadrukt Wodak. “Als de overheid wil dat meer mensen overstappen van de auto naar de trein, heeft ProRail een goed functionerend spoorwegnet nodig. Dat vereist ook voldoende vermogen van energieleveranciers als Alliander. Zonder effectieve digitale samenwerking ontstaan er knelpunten.”
Die digitale knelpunten zijn vergelijkbaar met de netcongestie waar Nederland momenteel mee kampt. NLconnect waarschuwde eerder al dat er onvoldoende politieke aandacht is voor de kwaliteit van onze digitale infrastructuur, ondanks het economisch belang ervan.
Oplossingen voor versnelde digitalisering
Voor een betere digitalisering in de infrastructuursector doet Wodak drie aanbevelingen. Ten eerste moeten technici, juristen en managers vanaf het begin samenwerken in multidisciplinaire teams. “In een casestudy werden juridische experts al vroeg betrokken, maar later uitgesloten, wat onnodige juridische zorgen bij managers veroorzaakte,” legt hij uit.
Ten tweede moet de overheid regelgeving aanpassen aan het digitale tijdperk, met behoud van privacy en veiligheid. Tot slot is een overstap nodig van geïsoleerde systemen naar interoperabele platforms die gecentraliseerde toegang tot data bieden.
David Wodak is promovendus Information Systems & Operations Management aan de Universiteit Tilburg. In zijn onderzoek focust hij specifiek op de oorzaken van de trage digitale transformatie in de Nederlandse infrastructuursector.