Het Nationaal Archief heeft een formele waarschuwing ontvangen van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) vanwege de geplande online openbaarmaking van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR). Dit archief bevat circa 485.000 dossiers van personen die tijdens de Tweede Wereldoorlog verdacht werden van collaboratie. Hoewel de toegankelijkheid van deze historische gegevens maatschappelijk relevant is, brengt de voorgestelde werkwijze aanzienlijke privacyrisico’s met zich mee.
De dossiers bevatten gevoelige informatie, zoals strafrechtelijke gegevens, religieuze overtuigingen, politieke voorkeuren en gezondheidsinformatie. Deze gegevens betreffen niet alleen de verdachten, maar ook slachtoffers, getuigen en nabestaanden, van wie sommigen mogelijk nog in leven zijn. Volgens de Archiefwet en de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) mogen zulke gegevens niet zomaar publiek toegankelijk worden gemaakt.
Iedereen onbeperkt toegang
De geplande online openbaarmaking zou betekenen dat iedereen wereldwijd onbeperkt toegang krijgt tot het volledige archief. Hierdoor kunnen persoonsgegevens eenvoudig verspreid worden via bijvoorbeeld sociale media, wat grote gevolgen kan hebben voor de privacy van betrokkenen.
Sinds 2022 heeft het Nationaal Archief herhaaldelijk adviezen ontvangen over de privacyrisico’s van deze aanpak, maar heeft hier onvoldoende op ingespeeld. De AP, toezichthouder op de naleving van de AVG, heeft daarom op 26 november 2024 een formele waarschuwing afgegeven aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Hierin wordt het Nationaal Archief opgeroepen om de voorgenomen publicatie aan te passen.
Alternatieven en overleg
Hoewel de privacywetgeving ruimte biedt voor publicatie onder strikte voorwaarden, heeft het Nationaal Archief nagelaten advies in te winnen bij de interne privacyfunctionaris of de AP. De AP heeft aangegeven bereid te zijn mee te denken over een alternatieve aanpak die zowel het maatschappelijk belang als de privacyrechten waarborgt. Het is nu aan het Nationaal Archief om met een oplossing te komen die voldoet aan de wettelijke eisen en de gevoeligheden rondom het CABR respecteert.